John Frum

Hoe ontstaat een godsdienst?

Op het eiland Tanna, dat deel uitmaakt van Vanuatu, bestaat een godsdienst rond de figuur John Frum. John Frum is een messias, die op een bepaalde dag terug zal komen (waar hebben we dat nog gehoord?). Die dag is 15 februari, het jaar van zijn wederopstanding is niet bekend, het moet een beetje spannend blijven hé.
Elk jaar, op 15 februari, vieren de aanhangers van John Frum feest. Tja, ge weet nooit dat die mens daar plots aan de deur staat en ge hebt juist niets in huis en natuurlijk is het dan juist zondag en zijn de winkels gesloten. Dat zou nogal een affront zijn.

Wie was nu die John Frum?
In de jaren '30 van vorige eeuw liep er op Tanna een figuur rond, gekleed in een westerse jas, die allerlei voorspellingen deed. Die voorspellingen zouden uitkomen als de inboorlingen alle Westerse dingen afzworen. John Frum werd door de lokale Westerse overheersers gearresteerd en verbannen. In de jaren 1940 landden 300.000 Amerikaanse soldaten op Tanna. Het eiland kreeg een landingsbaan en allerlei militaire opslagplaatsen.

Het Amerikaanse leger vertrok, liet een hoop brol achter en er ontstond een hele religie rond John Frum, de messias. De eilandbewoners bouwen landingsbanen en controletorens en apen de "rituelen" van het Amerikaanse leger na. Ze dragen T-shirts en tatoeages met het opschrift T-A USA (Tanna Army) en zingen rituele liedjes die op rock 'n roll lijken. Allemaal in de hoop dat hun messias op een dag terugkeert.

Of dat ooit zal gebeuren is hoogst twijfelachtig. John Frum is wellicht niets meer dan de verbastering "John from the USA".

Zo zie je maar hoe zelfs in de twintigste eeuw een godsdienst kan ontstaan die op niet veel meer steunt dan wat toeval en een zot die in rare kleren rondloopt en de verlossing predikt. Sommige van die godsdiensten houden het zelfs duizenden jaren uit...